Sól (sód) nie jedno ma imię – przewodnik pod sodzie ukrytym w produktach spożywczych

Sól jako przyprawę każdy zna i zapewne nie wyobraża sobie bez niej życia czyt. jedzenia. Sól podkreśla smak potraw, jest naturalnym konserwantem, jest nam też potrzebna do prawidłowego funkcjonowania. Wszystko się zgadza do momentu, kiedy nie spożywamy jej w nadmiarze. A tak się niestety dzieje już nie tylko za sprawą soli kuchennej. Zobaczcie gdzie jeszcze czai się ukryty sód.

Normy i zalecenia

De facto to nadmierne spożycie sodu, który znajduje się w m.in. w sol kuchennej, jest przyczyną wiele schorzeń np. nadciśnienia, chorób serca, nerek, wątroby a także otyłości czy osteoporozy (pisałam o nich w tym oto artykule). Zalecenia IŻŻ i WHO dotyczące bezpiecznego spożycia soli wskazują na 5 g dziennie czyli 1 płaską łyżeczkę. Jest ona odpowiednikiem 2,5 g sodu.

Niestety statystyki wciąż wskazują na to, że większość ludzi spożywa nawet 9-12 g soli dziennie (link). A to za sprawą już nie tylko soli kuchennej (bo tej z roku na rok kupujemy i zjadamy mniej), tylko przez sód ukryty w wysoko przetworzonych produktach spożywczych – mięsie, fast foodach, chipsach, słonych przekąskach, napojach gazowanych, mieszankach przypraw, kostkach rosołowych, konserwach, daniach gotowych.

Na etykiecie produktów spożywczych zawartość soli podawana jest w tabeli wartości odżywczych. Aby obliczyć całkowitą ilość sodu znajdującego się w żywności należy podaną ilość soli podzielić przez 2,5.

Zobaczcie pod jakimi nazwami i w jakich dodatkach do żywności czai się ukryty sód (Na). Oprócz wzorów chemicznych w zestawieniu podałam Wam również symbole E.

.

Ukryty sód

.

Askorbinian sodu (C₆H₇NaO₆ – E301)

Pozyskiwany jest przemysłowo przez fermentację glukozy. Jeden gram askorbinianu sodu zawiera 889 mg kwasu askorbinowego (czyli witaminy C) oraz 111 mg sodu. W przemyśle spożywczym E301 używany jest jako przeciwutleniacz.

.

Azotan sodu (NaNO₃ – E251)

To związek nieorganiczny pozyskiwany z minerału – nitronatrytu. Jest stosowany jako nawóz przy uprawie roślin a w przemyśle spożywczym jako konserwant mięsa.

.

Azotyn sodu (NaNO₂  – E250)

Jest syntetycznym konserwantem oraz stabilizatorem koloru. Powszechnie używany jest w produkcji wyrobów mięsnych (do peklowania). Zbyt duże spożycie może powodować duszności, bóle i zawroty głowy, problemy z nerkami. Jest traktowany jako potencjalnie rakotwórczy (wg IARC klasa 2A).

.

Benzoesan sodu (C₇H₅NaO₂  – E211)

Jest popularnym konserwantem żywności. Hamuje namnażanie się drożdży, pleśni i niektórych bakterii. Spożywany w dużych ilościach może podrażniać żołądek (powyżej 825mg/kg mc). W połączeniu z witaminą C tworzy rakotwórczy benzen a takie połączenie można spotkać w napojach gazowanych.

.

Cytrynian sodu (C₆H₅Na₃O₇  – E331)

W przemyśle spożywczym stosowany jest jako regulator kwasowości oraz stabilizator koloru. Ten ukryty sód znajdziecie w przetworach owocowych, napojach gazowanych o smaku cytrynowym, mleku w proszku a także wyrobach mięsnych.

.

Fosforan sodu (Na₃PO₄  – E339)

Kolejny związek syntetyczny stosowany w przemyśle spożywczym jako regulator kwasowości. Jest również źródłem fosforu w produktach spożywczych.

.

Glutaminian sodu (C₅H₈NNaO₄ – E621)

Jest popularną przyprawą i wzmacniaczem smaku. Glutaminian sodu kojarzony jest z kuchnią chińską ale obecnie można go spotkać w wielu dniach typu fast food (zupkach instant, konserwach) oraz mieszankach przypraw, w tym w kostkach rosołowych.

.

Guanylan disodowy (C₁₀H₁₂N₅Na₂O₈P – E627)

To organiczny wzmacniacz smaku pozyskiwany z suszonych glonów oraz ryb. Znajdziecie go w chipsach, sosach, przyprawach, daniach instant. Jest około 10-20 razy silniejszy od glutaminianu sodu. Duże spożycie E627 może wywołać bóle głowy.

.

Inozynian disodowy (C₁₀H₁₁N₄Na₂O₇P  – E631)

To kolejny popularny w przemyśle spożywczym wzmacniacz smaku i zapachu. Może również zmieniać smak produktu. Znajdziecie go w konserwach mięsnych i rybnych, sosach, mieszankach przypraw, sosie sojowym. Powinny na niego uważać osoby z kamicą nerkową.

.

Izoaskorbinian sodu (C₆H₇NaO₆  – E316)

Jest wytwarzany syntetycznie. W przemyśle spożywczym pełni rolę stabilizatora koloru oraz przeciwutleniacza. Stosowany jest w produkcji konserw rybnych i mięsnych, wyrobów mięsnych. Nadmierne spożycie może powodować nudności, problemy z koncentracją, bóle głowy.

.

Mleczan sodu (C₃H₅NaO₃  – E325)

To związek organiczny. Kolejny konserwant stosowany przy produkcji wyrobów mięsnych, nabiału, słodyczy.

.

Octan sodu (C₂H₃NaO₂  – E262)

Jest związkiem organicznym ale może być też wytwarzany syntetycznie. W produktach spożywczych reguluje kwasowość oraz konserwuje. Na ten ukryty sód można trafić w słodyczach, zupkach instant, dżemach, przetworach owocowych, płatkach śniadaniowych.

.

Sacharynian sodu (C₇H₄NNaO₃SH₂O – E954 II)

To sztuczna substancja słodząca o 300-500 razy słodsza od cukru (sacharozy). Można na nią trafić w napojach, odżywkach dla sportowców, produktach dla cukrzyków.

.

Siarczyn sodu (Na₂SO₃   – E221)

Jest syntetycznym konserwantem, który używany jest w przemyśle spożywczym również do wybielania produktów. Można na niego trafić w piwie, chlebie, sałatkach.

.

Wodorofosforan sodu (Na₂HPO₄  – E339)

To związek nieorganiczny. Regulator kwasowości, stabilizator, emulgator oraz substancja przeciwzbrylająca. Stosowany jest w produkcji napojów energetycznych, napojów alkoholowych, słodyczy.

.

Wodorotlenek sodu (NaOH – E524)

Wodorotlenek sodu należy do najsilniejszych zasad. Rozpuszczony w wodzie tworzy silnie trujący i żrący ług sodowy. NaOH służy m.in. do wyrobu mydła, detergentów, środków do udrażniania rur kanalizacyjnych oraz rafinacji ropy. W przemyśle spożywczym wykorzystywany jest jako regulator kwasowości

.

Wodorowęglan sodu (NaHCO₃ – E500b)

Tak tak – ukryty sód znajdziecie również tutaj. Soda oczyszczona używana jest do pieczenia w swojej czystej formie oraz jako składnik proszku do pieczenia. Znajdziecie ją również w napojach gazowanych oraz tabletkach musujących.

.

Podsumowanie

I jak? Zdziwiła Was ta lista? Krótka nie jest ale i tak nie wyczerpuje wszystkich dodatków do żywności, które w swoim składzie chemicznym mają sód (Na).

Bądźcie na nie czujni, czytajcie etykiety i wypatrujcie na nich ukrytego sodu. Ale przede wszystkim unikajcie żywności wysoko przetworzonej, bo to w niej znajdziecie “sodowe” konserwanty, stabilizatory, wzmacniacze smaku.

Na ten składniki powinny uważać szczególnie osoby chorujące na:

• nadciśnienie
• astmę
• otyłość
• choroby układu sercowo-naczyniowego
• choroby nerek i wątroby
• wszystkie osoby na diecie niskosodowej

.

PS

Wszystkie publikacje na blogu są moimi osobistymi opiniami i należy je (plus wskazywane przeze mnie źródła) traktować informacyjnie. W odniesieniu do stanu zdrowia oraz posiadanych chorób nie mogą one zastąpić porady pracownika służby zdrowia.