Wszystko co powinniście wiedzieć o ryżu. Jaki ryż wybierać i jak go gotować?
Lubicie ryż? U mnie zajmuje trzecie miejsce na liście ulubionych węglowodanów złożonych – zaraz po kaszach oraz płatkach zbożowych. Cenię go sobie za delikatny smak i to, że świetnie pasuje do dań na słodko, tak samo jak do pikantnego curry czy sałatek z surowymi warzywami. Zobaczcie czym się kierować aby wybrać najlepszy ryż dla Waszego zdrowia.
Z ryżem jest tak jak z każdym innym produktem spożywczym – im będzie bardziej przetworzony tym zachowa mniej cennych składników odżywczych.
Ryż jest dobrym źródłem wspomnianych węglowodanów oraz błonnika, wapnia, magnezu, potasu, żelaza, manganu, witaminy E oraz witamin z grupy B. Jednak nie każdy ryż ma ich tyle samo. Różnice w składnie będą dotyczyć głównie witamin i minerałów – ryż ciemny będzie miał ich trochę więcej. Tak samo jak ciemny ryż będzie miał więcej błonnika i niższy Indeks Glikemiczny od białego.
.
Najlepszy ryż? Rodzaje ryżu
W sklepach traficie na przeróżne odmiany ryżu, które różnią się smakiem, wielkością/długością ziarna (krótkoziarniste, średnioziarniste i długoziarniste), jego lepkością oraz czasem gotowania. Na świecie jest ich ponad 100 tysięcy. Poniżej wymieniam Wam odmiany stosunkowo łatwe do zdobycia w Polsce:
.
Ryż czarny (indonezyjski lub tajski)
Zwany ryżem fioletowym (taki kolor przyjmuje po ugotowaniu) oraz ryżem zakazanym (w starożytnych Chinach był zarezerwowany tylko dla cesarza). Ryż ten swój ciemny kolor zawdzięcza antocyjanom, którym przypisuje się zbawienne działanie na wzrok, układ krążenia, wątrobę. Czarny ryż ma też więcej witaminy E oraz błonnika od ryżu białego. Aktualnie uważa się, że ryż czarny jest jednym z najzdrowszych zbóż.
Ja płuczę ryż pod bieżącą wodą i zalewam 1 szklankę ryżu 2,5 szklankami zimnej wody. Ryżu, tak jak ziemniaków, nie wrzucamy do wrzącej wody. Gotując czekam aż ryż wchłonie całą wodę (zajmuje to około 20 minut) a potem zawijam garnek w koc i czekam kolejne 10-15 minut.
Ryż wychodzi sypki, sprężysty i bardziej twardy w porównaniu do czerwonego czy brązowego. Ma lekko orzechowy smak.Wykorzystuję go do sałatek, jako dodatek do tajskiego curry a nawet zjadam go na śniadanie w wersji słodkiej.
Wersja śniadaniowa na słodko:
3 czubate łyżki gotowanego ryżu zalewam roślinnym mlekiem i dorzucam orzechy, suszone śliwki oraz świeże owoce. Koniecznie spróbujcie. To jest aktualnie mój najlepszy ryż
.
.
Ryż czerwony
To kolejny ryż pełnoziarnisty (razowy), który został jedynie wyłuskany, więc zachowano w nim cenne składniki. Jest lekko słodki i tak jak czarna odmiana ma orzechowy smak.
Proporcje oraz czas gotowania są podobne do ryżu czarnego: 1:2,5 oraz 20 minut aż woda się wchłonie i kolejne 10-15 na parowanie.
.
Ryż brązowy krótki i długi
Ziarna ryżu pozbawiono jedynie zewnętrznej łuski (plewy) więc zachowano w nim cenne składniki odżywcze. Ryż brązowy ma więcej błonnika, witamin i minerałów niż ryż biały. Ma też niższy Indeks Glikemiczny (IG=55) kiedy biała wersja ma IG=70. Więcej o nim przeczytacie tutaj. Nie ma wyraźnego smaku przez co nadaje się do dań zarówno wytrawnych jak i słodkich. Do tego nie klei się.
Czas gotowania będzie porównywalny do ryżu czerwonego i czarnego. Proporcje ryżu do wody to również 1:2,5
.
Brązowy basmati (ryż siewny indyjski)
Występuje w wersji białej oraz brązowej. Jest bardzo popularnym dodatkiem do dań kuchni indyjskiej. Ma delikatny smak i jest ryżem sypkim.
Sposób na ryż basmati:
gotowanie w proporcjach ryżu do wody 1:2 przez 10 minut bez przykrycia (aż ryż wchłonie wodę) a potem parowanie przez około 10 minut (pod przykryciem)
.
Ryż dziki
Pochodzi z Ameryki Północnej i jest odmianą trawy wodnej (Ziziana wodna) zwanej też wodnym owsem. Aktualnie uprawiany jest w Australii, USA i na Węgrzech. Często jest dodatkiem do ryżu białego – ze względu na swój wyraźny smak. Zawiera wiele cennych witamin, minerałów oraz błonnika.
Czas i proporcje gotowania są takie jak przy ryżu czerwonymi i czarnym
.
Ryż parboiled
Ryż parboiled przed wyłuskaniem traktuje się wodą pod dużym ciśnieniem – przez co cenne składniki z łuski wnikają do ziarna. To taki pośrednik pomiędzy ryżem brązowym a białym.
Tego ryżu nie trzeba płukać przed gotowaniem. A czas gotowania to około 10 minut. Potem możecie go odstawić do parowania. Ryż jest delikatny w smaku i nie klei się po ugotowaniu.
.
Ryż jaśminowy
Śnieżnobiały, tajski ryż o lekko słodkim posmaku i jaśminowym zapachu. Bardzo neutralny, nadaje się przez to do dań wytrawnych oraz słodkich.
Gotowanie: proporcje 1:2, 15 minut gotowania, 10-15 minut na parowanie
.
Ryż biały krótki i długi
Poddawany jest procesowi polerowania przez co traci cenne minerały i witaminy. Ma też najmniej błonnika ze wszystkich pozostałych, wymienionych tu odmian ryżu, oraz wysoki IG. Do ryżu białego zaliczamy ryż wykorzystywany do sushi (klejący i krótki) czy do risotto (np. arborio).
Biały ryż jest lekkostrawny więc mogą go jeść osoby z problemami trawiennymi, rekonwalescenci, małe dzieci, osoby starsze. Ja sama gotuję go wyłącznie w sytuacji kiedy dopadają mnie problemy żołądkowo-jelitowe. Wtedy zjadam ryż bez dodatków albo z gotowanym jabłkiem i szczyptą cynamonu.
Biały ryż gotuje się szybko – w proporcjach 1:2, 10-12 minut gotowania
.
.
Czym kierować się przy wyborze ryżu?
Przede wszystkim przeznaczeniem – czyli co chcecie z ryżu przygotować, do czego go wykorzystać. Do dań słodkich pasować będzie ryż o delikatnym, mało wyraźnym lub nawet słodkim smaku. W sałatkach sprawdzi się ryż sypki a w sushi klejący.
Namawiam Was oczywiście do wybierania ciemnych odmian ryżu zamiast białych. To będzie najlepszy ryż ze względu na zachowane w nim wartości odżywcze. Ryż uprawiany ekologicznie też będzie lepszym wyborem.
.
Krótka ściąga gotowania ryżu
U mnie sprawdzają się te czasy i proporcje. Oczywiście mówimy tu o gotowaniu ryżu bez woreczków – koniecznie przeczytajcie dlaczego.
.
.
Ryżowe inspiracje
czarny ryż, jajko, awokado, pietruszka
.
.
.
